Profile picture of WojnawKolorze

WojnawKolorze

@wojnawkolorze

Published: November 19, 2024
56
767
2.7k

No to skoro wygrała czeska agresja na Śląsk Cieszyński w styczniu 1919 roku, to idźmy za ciosem. Bo przecież wiele osób dalej myśli, że to „mroczna karta”, że to nikczemna, megalomańska Polska sanacyjna napadła na niewinną Czechosłowację w 1938 roku. Zapraszam więc na nitkę. 1/

Image in tweet by WojnawKolorze

16 X 1918 r. ostatni cesarz Austro-Węgier, Karol I Habsburg, wydał manifest „Do moich wiernych austriackich ludów”. Była to ostatnia próba ratowania Austro-Węgier poprzez przekształcenie ich w federację państw. Było to dwa dni po zgodzie Austro-Węgier na warunkową kapitulację. 2/

Image in tweet by WojnawKolorze

Dla umierającej C.K. Monarchii było już za późno, ale manifest ten dał początek istnej lawinie deklaracji niepodległości. Jako jedna z pierwszych powstała 19 X 1918 r. w Cieszynie Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego - pierwszy niepodległy polski organ na ziemiach polskich. 3/

Image in tweet by WojnawKolorze

RNKC powstała z inicjatywy inżyniera i działacza społecznego, Józefa Kiedronia. Składała się ona z polskiej elity Śląska Cieszyńskiego, mając reprezentować interesy ludności polskiej i przejąć władzę w jej imieniu. Podlegały jej też tworzone samorzutnie Straże Obywatelskie. 4/

Image in tweet by WojnawKolorze

Było to ważne o tyle, że Polacy na Śląsku Cieszyńskim stanowili 55 % ludności (230 tys.), a Czesi - tylko 27 % (115 tys.). Pozostali identyfikowali się jako Niemcy, Żydzi i Ślązacy. W nocy z 31 X na 1 XI 1918 r. polskie straże bezkrwawo przejęły władzę od Austriaków. 5/

Image in tweet by WojnawKolorze

Polacy kontrolowali powiaty bielski, cieszyński i frysztacki. Jednak napotkali na opór - 28 X 1918 r. niepodległość ogłosiła Czechosłowacja, a dwa dni później powstała czeska Krajowa Rada Narodowa dla Śląska (Zemský národní výbor pro Slezsko) - analogicznego organu dla RNKC. 6/

Image in tweet by WojnawKolorze

5 XI 1918 r. RNKC i ZNVS podpisały umowę, wytyczającą tymczasową granicę polsko-czeską wg kryteriów etnicznych. Granicę ostateczną miały uregulować rządy obu państw. Polacy otrzymali większość Śląska Cieszyńskiego. 7/

Image in tweet by WojnawKolorze

Czechom bardzo nie podobał się taki podział, bowiem pozostawiał w rękach Polaków cały okręg przemysłowy Śląska Cieszyńskiego, na czele z kopalniami węgla wysoko koksującego w Zagłębiu Karwińskim, tak potrzebnymi dla czeskiego przemysłu. Kopalnie te do dziś są eksploatowane. 8/

Image in tweet by WojnawKolorze

Na Śląsku Cieszyńskim znajdowała się (i nadal znajduje) ogromna, nowoczesna huta żelaza w Trzyńcu, największa w Austro-Węgrzech, która do dziś dostarcza 2,5 mln ton stali rocznie. Co ważne, w 1919 roku 60 % jej udziałów nabyli Francuzi. 9/

Image in tweet by WojnawKolorze

Wreszcie, na Śląsku Cieszyńskim znajdował się Bogumin i Bogumiński Węzeł Kolejowy. Założona w 1869 roku i ukończona w 1915 roku linia bogumińsko-koszycka była wówczas jedyną, która łączyła Czechy ze wschodnią Słowacją. Wszystkie te skarby trafiły w ręce Polaków. 10/

Image in tweet by WojnawKolorze

Oj bardzo się nie podobała Czechom perspektywa utraty tych ziem. Szczególnie nie chciał tego zionący obsesyjną nienawiścią do Polski Tomáš Masaryk, przywódca Czechosłowacji. Na prośbę komendanta Piłsudskiego o rozwiązanie sporu drogą demokratyczną nawet nie odpowiedział… 11/

Image in tweet by WojnawKolorze

Masaryk miał jeszcze jednego asa w rękawie. Ententa uznawała antyniemiecko nastawioną Czechosłowację za sojusznika w regionie. Dlatego szybko na jej teren przerzucono Legie Czechosłowackie - dobrze uzbrojone i wyposażone formacje, złożone z b. jeńców czeskich i słowackich. 12/

Image in tweet by WojnawKolorze

Ententa pozwoliła Czechom na odbudowanie Czechosłowacji „w historycznych granicach”. W domyśle chodziło o Kraj Sudetów, zamieszkały przez Niemców. Ale w Pradze jak zawsze interpretowano umowy po swojemu. W połowie grudnia 1918 r. wojska czechosłowackie zajęły Spisz i Orawę. 13/

Image in tweet by WojnawKolorze

Ponieważ Polacy przeczuwali co się święci, a na 26 stycznia 1919 r. zaplanowane zostały wybory do polskiego Sejmu, które miały odbyć się także na Śląsku Cieszyńskim, na tymczasowej granicy rozlokowane zostały polskie wojska. Niestety, Czesi byli dużo szybsi i sprawniejsi. 14/

Image in tweet by WojnawKolorze

Wykorzystując jako pretekst ogłoszenie wyborów, oddziały czeskie dokonały agresji na Śląsk Cieszyński 23 stycznia 1919 roku. Dowodził nimi ppłk Josef Šnejdárek, weteran francuskiej Legii Cudzoziemskiej z Algierii i frontu zachodniego I WŚ, zwany niekiedy „czeskim Pattonem”. 15/

Image in tweet by WojnawKolorze

Ppłk Šnejdárek dysponował miażdżącą przewagą: miał 20 batalionów piechoty, pięć batalionów artylerii, dwa szwadrony jazdy i pociąg pancerny. W sumie 16 tys. dobrze uzbrojonych żołnierzy, w tym wielu weteranów Legii, z której wynieśli nie tylko wyszkolenie, ale i brutalność... 16/

Image in tweet by WojnawKolorze

Stojące naprzeciw nich oddziały płk Franciszka Latinika liczyły tylko dwa bataliony piechoty i po plutonie jazdy, oraz artylerii - w sumie 2-3 tys. żołnierzy. Nie można było liczyć na posiłki, bo Polska toczyła w tym czasie szereg walk: z Ukraińcami, Niemcami, bolszewikami… 17/

Image in tweet by WojnawKolorze

Wojska czeskie błyskawicznie wypchnęły Polaków z Bogumina i Cieszyna. Dopiero 28 stycznia płk Latinik wsparty pociągiem panc. „Hallerczyk”, wydał agresorom walną bitwę pod Skoczowem. Ta potrwała dwa dni i zwróciła uwagę ignorujących sprawę Aliantów. Nakazali wstrzymanie walk. 18/

Image in tweet by WojnawKolorze

W trakcie agresji Czesi dopuścili się licznych zbrodni na polskich jeńcach wojennych, z których najsłynniejszą było zamordowanie bagnetami kilkunastu polskich żołnierzy z 12. wadowickiego pułku piechoty w Stonawie 26 stycznia 1919 r. 19/

Image in tweet by WojnawKolorze

Nie była to jedyna czeska zbrodnia. W Bystrzycy zamordowano czterech rannych, w Olbrachcicach powieszono, po skatowaniu, nastoletniego Franciszka Palowskiego, w Czadcy - Franciszka Rykalskiego. Dwa razy, bo za pierwszym zerwał się sznur, więc powieszono go na drucie… 20/

Image in tweet by WojnawKolorze

Plutonowy Stefan Bychawski wspominał: „Obsadziłem budynek stacyjny [w Zebrzydowicach], gdzie broniliśmy się granatami ręcznemi, aż nas nieprzyjaciel otoczył ze wszech stron. Zostaliśmy pokonani, było nas w budynku około 30 walczących, prócz rannych. Ppor. Taube wpadł ranny do pokoju i tam go Czesi zakłuli bagnetami. Z moich ludzi 7 żywych dostało się do niewoli po znieważeniu i biciu ich kolbami po twarzy. Chor. Kumaniewskiego, sekcyjnego Kwiatkowskiego i mnie bili oficerowie i żołnierze czescy bez powodu”. 21/

Image in tweet by WojnawKolorze

Czescy legioniści nie tylko mordowali jeńców. Zajmując miejscowości, zrywali polskie flagi i godła, wybijali szyby w oknach, bili, lżyli i pluli na przedstawicieli polskiej administracji. Wśród napadniętych przez czeskich żołdaków był sam Józef Kiedroń z żoną Zofią. 22/

Image in tweet by WojnawKolorze

W Orłowej urządzili nawet mały obóz koncentracyjny. W Karwinie sprofanowali kościół, w Puńcowie ostrzeliwali chłopskie chaty i grabili z dobytku. Czescy żołdacy napadali na przypadkowych ludzi (w tym robotników wracających z pracy) i grabili ich z ubrań, żywności i pieniędzy. 23/

Image in tweet by WojnawKolorze

Brutalność czeskich legionistów była porażająca. Bardzo przypominało to wydarzenia z lata 1945 r., gdzie Czesi dopuścili się licznych zbrodni na Niemcach sudeckich. Choć wojna potrwała tylko 8 dni i 31 stycznia 1919 r. weszło zawieszenie broni, to zginęło 200 osób, w tym 150 Polaków. 5 lutego pod naciskiem Romana Dmowskiego i Ententy Czesi (w osobie Edvarda Beneša, poplecznika Masaryka, Edvarda probolszewickiego ministra SZ Czechosłowacji, przyszłego prezydenta) podpisali z Polską porozumienie, na mocy którego o losie Śląska Cieszyńskiego zadecydować miał plebiscyt. Ale to inna historia. Warto to mieć w pamięci, gdy ktoś kiedyś będzie przy Was powtarzać coś o „mrocznej karcie” polskiej historii na Zaolziu. 24/24

Image in tweet by WojnawKolorze

Share this thread

Read on Twitter

View original thread

Navigate thread

1/24